Kasteel Den Brakel (Rijswijk)

Wie aan kastelen denkt, denkt doorgaans aan keurig gerestaureerde of met gevoel voor smaak onderhouden panden of aan woningen die de tand des tijds niet hebben doorstaan en daarom een kasteelruïne genoemd moeten worden. Minder vaak zal worden gedacht aan objecten die geheel verdwenen, of beter gezegd, aan het zicht onttrokken zijn. Er wordt weleens opgemerkt dat Gelderland, met name de Betuwe, valt aan te merken als kastelenkerkhof. Kastelen van faam, zoals het hierboven afgebeelde kasteel van Buren, zijn op grote schaal teloor gegaan door oorlogen, branden en leegstand. Wat van de gebouwen restte was vaak wat fundamentenmateriaal dat onder het maaiveld verstopt lag, terwijl andere resten soms gebruikt werden voor herbouw of nieuwbouw van andere huizen of geestelijke gebouwen. Oude tekeningen zijn in dergelijke gevallen het enige houwvast van hoe een verdwenen kasteel er ooit uit moet hebben gezien. Moeilijker wordt het met kastelen waarover de bronnen schaars zijn en een afbeelding geheel ontbreekt.
We gaan in dit voorbeeld naar het kleine Nederbetuwse dorp Rijswijk, dat tegenwoordig deel uitmaakt van de gemeente Buren. In de 16e eeuw ritselde het in deze agrarische omgeving van lieden die zich beriepen op een adellijke afkomst. En inderdaad, veelvuldig waren daar familienamen als Van Wijck, Van Leeuwen, Van Eck, Van Brakel en Van Heteren. Namen van geslachten die tot ver in de tijd terug gingen en tot riddermatige stammen behoorden, maar waarvan de meeste nazaten inmiddels allang 'achter de ploeg liepen'.

Het nietige Rijswijk kende enkele adellijke huizen. Hiernaast is kasteel Hoekenburg te zien, vernoemd naar jonker Dirck de Houck die het huis rond 1600 bewoonde. Een eeuw later droeg het de naam van de toenmalige eigenaar, een Van Golstein. Hoekenburg werd in de 19e eeuw afgebroken.
Alleen in de naam van de familie Van Brakell tot den Brakell wordt nog herinnerd aan het ooit bestaan hebbende huis Den Brakel. In de vijftiende eeuw is er al sprake van een hofstede, met toren, zaal en goed, strekkende van de Wijfdijk tot de Broeksteeg. Aanvankelijk betrof dit huis een Gaasbeeks leen dat door overdracht in handen kwam van de heren en latere graven van Culemborg. Tussen 1460 en 1490 werd dit leen gehouden door Dirck van Brakel, maar vervolgens werd het complex ter grootte van 11,5 morgen gesplitst in twee helften. De ene helft bleef zonder onderbrekingen in handen van de familie van Brakell, de andere helft kwam in 1545 via de familie Van Leeuwen en vervolgens in de persoon van Antonia van Wijhe, vrouw van Lodewijk van Brakel ook weer in handen van de laatste familie. De beleningen werden voortgezet tot 1762, wanneer de dan nog minderjarige jonker Floris Adriaan, oudste zoon van Diederik Louis van Brakell tot den Brakell, heer van Vredestein en richter en dijkgraaf van Tiel en Zandwijk het huis en goed verwerft. Niet lang hierna, althans nog voor het einde van de achttiende eeuw, moet het huis verloren zijn gegaan. Afbeeldingen van de woning zijn niet overgeleverd. In zijn uitgave van 1840 vermeldt de bekende A.J. van der Aa nog het bestaan van een ‘voormalig kasteel’, waarvan de bijbehorende gronden op dat moment nog in bezit waren van de familie Van Brakell.

Adel aan de brandspuit

Het inventariseren van huis- en familiearchieven levert nogal eens opmerkelijke vondsten op. Zo is de belangrijkste familie die in het archief van de huizen Nettelhorst en De Heest optreedt het aloude Gelderse geslacht Van Heeckeren. In Oost-Gelderland bezaten zij door de eeuwen heen meerdere kastelen en havezaten. De bovengenoemde huizen kunnen dan ook eenvoudig worden aangevuld met o.a. Overlaer, Molecaten, de Wiersse, Waliën, De Cloese, Enghuizen, Suideras, Barlham en Kell. Voor de vaak omvangrijke familietakken was het aantal woonhuizen op stand echter niet toereikend. Bovendien waren de gezinnen doorgaans zo groot dat het niet kon uitblijven dat in de loop van de 19e eeuw diverse Van Heeckerens uit hun stand tuimelden. Een tijdperk begon van adellijke landbouwers, ambachtslieden, kleine ambtenaren en een breed scala aan andere bescheiden beroepen. De baronnen en baronessen doken overal op in de beroepsgroepen van de gewone man.

Daarmee wil echter niet gezegd zijn dat zij, die wel volgens de regels van hun stand konden blijven leven verschoond bleven van vuile handen. Voorbeeld daarvan is Willem Carel Maurits Reinhard baron van Heeckeren (1830-1907). Door zijn vader, een man met een reeks van eerbiedwaardige beroepen en functies, was hij heer van Marhulsen, en door zijn moeder (ook al een Van Heeckeren trouwens) was hij tevens heer van De Heest. Zelf deed de man niet zoveel en woonde hij tamelijk anoniem in de binnenstad van Zutphen.
Het bestuur van die gemeente wist hem evenwel te vinden voor het verrichten van een belangrijke burgerplicht: namelijk het assisteren bij alom zeer gevaarlijke stadsbranden. In 1859 was het zover, geen leidinggevende functie bij de bestrijdingen van branden, maar eenvoudig als emmerdrager bij de spuit nummer 3.

Crazy in love

It's a long time ago I added a song on this blog. But today I introduce a silly man. Dressed in white, looking and moving like a woman, with a interesting vibrating voice. The Metropole Orchestra from The Netherlands accompanies in this song Antony and the Johnsons.

Glazen doden

En dan loop je door een tamelijk onbeduidend smal straatje, passeert een van de vele zonnenbrillenkraampjes van een zenuwachtig ogende Afrikaan en vervolgens een rommelige scooterparking en dan kom je plotseling aan op een ook al onbeduidend pleintje met aan de oostzijde één van de vele Florentijnse kerken. Deze kerk, gewijd aan St. Marco, is van binnen een lust voor het oog. Totdat je ineens stuit op een altaar met glazen onderbouw, want daarin wacht je de heilige Antonino Pierozzi (1389-1459) op. Deze schriftgeleerde, aartsbisschop van Florence en beschermheilige van Moncalvo, nabij Turijn, is ooit gebalsemd waardoor hij weliswaar uitgedroogd, ingeklonken, versteend en verkleurd uit zijn oorspronkelijke grafstede in 1559 is opgegraven, en door zijn ‘incorruptible’ staat opnieuw is aangekleed en als een soort sneeuwwitje in een glazen bak is neergelegd zodat een ieder hem nog hedentendage kan aanschouwen. Laten we eerlijk zijn, de man ziet er niet uit, maar het kan nog veel erger. Op internet zijn er tal van websites die een inkijk geven in de glazen doodskisten van heiligen, martelaren en lokale lievelingen die veelal met behulp van een subtiel geplaatste verlichting aan den volke getoond worden. Soms zijn de gezichten wit als was en lijkt men de ogen amper gesloten te hebben. In andere gevallen kan men gerust spreken van genante toestanden, die ik hier niet nader hoef te omschrijven.

Duidelijk is wel, dat men niet ongestraft zomaar lichamen kan tonen die aan buitenlicht, lampen en lucht bloot staan. De wetgeving, met name in Italië, biedt voldoende ruimte tot exploitatie van geheiligden. In de Nederlanden is dat bepaald anders geregeld. Want wie kent bv. niet het grafmonument van Willem van Oranje in de Nieuwe Kerk te Delft. Een verbeelding van een dood lichaam op bed in marmer, samen met zijn hond aan het voeteneind.

Christiaan Carel van Lintelo

In het archief van de huizen Nettelhorst en De Heest bevindt zich een verzameling stukken welke afkomstig is van de edelman Christiaan Carel baron van Lintelo (1669-1736). Hij is de schoonvader van Adolf Jacob Hendrik van Heeckeren, o.m. heer van Nettelhorst, De Heest, Batinge en Overlaer. Omdat de man geen enkele zoon heeft nagelaten zijn zijn persoonlijke stukken voor een belangrijk deel vererfd op zijn dochter Petronella Reiniera, die in 1742 met Van Heeckeren in het huwelijk was getreden. In de literatuur wordt wel enige aandacht geschonken aan Christiaan Carel. Hij was immers kasteelheer van de Ehze (bij Almen) en Walfort (gelegen tussen Bredevoort en Aalten). Daarnaast was hij eerst scholtus van Lochem (binnen en buiten), en vervolgens van Zutphen (eveneens binnen en buiten). Ook kennen we hem als burgemeester van Groenlo (vanaf 1697), als drost van Bredevoort en als ordinaris-gedeputeerde namens Gelderland in de Staten-Generaal (vanaf 1701).

Minder duidelijk is zijn rol als gunsteling van koning-stadhouder Willem III. Deze laatste zorgde er voor dat Christiaan Carel vanaf 1702 als buitengewoon gevolmachtigde namens de Staten-Generaal namens de Republiek diplomaat werd aan het koninklijk hof van Pruisen in Berlijn. Het mag dan ook verrassend genoemd worden dat tussen de stukken die hij aan zijn bovengenoemde dochter heeft nagelaten zich ook een deel van zijn diplomatieke correspondentie bevindt. Zo treffen we dubbelen (minuten) van zijn brieven aan die in de periode 1707-1710 vanuit Berlijn naar de Staten-Generaal zijn verzonden. We krijgen daarbij een inkijkje in het leven aan het Pruisische hof: blijdschap en droefenis, ziekte en zeer, bezoeken, geruchten en roddels, het politieke en militaire spel, alles kwam in de brieven ter sprake.
Ook treffen we in dit archief van Nettelhorst en De Heest een uitgebreide correspondentie tussen Van Lintelo met Anthonie Heinsius (1641-1720), raadspensionaris van Holland en in zijn tijd een der belangrijkste bestuurders op het Europese toneel. Van deze bescheiden man is slechts een enkele eenvoudige afbeeldingen bewaard gebleven. Diens ontvangen en verzonden brieven omvatten het aantal van bijna 24.000 stuks en die zijn in de jaren ’70 van de vorige eeuw gepubliceerd in de grote RGP-serie en tegenwoordig ook op internet in zijn geheel te raadplegen. Curieus is echter, dat de brievencollectie in dit archief in dit verband nooit eerder is opgemerkt.

Dit geldt tevens voor de brieven van andere correspondenten zoals François Fagel, griffier van de Staten-Generaal, die uit de periode 1704-1713 bewaard zijn gebleven. Daarnaast correspondeerde Van Lintelo ook met de Engelse volgeling van Willem III John Churchill, de eerste hertog van Marlborough en zien we hem onder meer als betrokkene in het plan tot vernieuwing van het vriendschapsverdrag tussen Pruisen en de Republiek en in de geschillen tussen de Republiek en de koning van Denemarken, met name over het opbrengen van koopvaardijschepen in verband met het toltractaat.
Dat Christiaan Carel van Lintelo met zijn kosmopolitische achtergrond makkelijk in conflict kwam met bestuurders uit zijn lokale entourage, zoals de magistraat van de stad Lochem, is bijna onvermijdelijk. De weerslag van dit alles is terug te vinden in het archief van de huizen Nettelhorst en De Heest.

Theodore Demmink

Man of the day is Theodore Demmink, born in Arnhem in Holland in 1886, and passed away in 1964. His father, who gave him the names Theodorus Gijsbertus Jacob, was called Hendrik Jacob Demmink, and he worked as a gardener for the owner of House Sonsbeek, nowadays better-known as ‘the white villa’ in Arnhem. Theodore was the 7th child of his parents, and just like many others in 1905 or 1906 he joined the adventurous journey to the new world. The ship Statendam brought him on Ellis Island, and after a short while we find him in the city of Chicago. Records of the website Fold3 (former: Footnote) finds him back, with his Swedish wife Hilda Roost.

At first in the yellow pages of Chicago, where he is listed as meat trader, in 1915 living on South Halsted. Also from that time there is a nice picture of this busy street. According to the US Federal Census of 1930 (enumerated on April 24) he and his family lived at Beverly Glen Parkway. He was the owner of a house there, worth $ 17.000.

Huizen Nettelhorst en De Heest

De Gelderse huizen met deze naam kennen een gemeenschappelijk archief omdat op enig moment beide in handen waren van leden van het omvangrijke geslacht Van Heeckeren. In 1995-1996 is een aanvang gemaakt om de vele meters archief van dit conglomeraat te inventariseren. Maar door diverse omstandigheden kwam dit werk vervolgens stil te liggen.

Eerst in 2011 heeft dit werk een vervolg gekregen en kan thans binnen niet al te lange tijd dit rijke en interessante archief door het Gelders Archief in de dienstverlening worden gebracht. Wat echter bij weinigen bekend is, is dat ditzelfde archief een groot aantal 16e en 17e eeuwse charters bevat die afkomstig zijn van de familie Van Wassenaer. Enerzijds waren zij verwant aan de Gelderse Van Heeckerens, maar van oudsher had dit geslacht ook belangen in de gewesten Holland en Zeeland. Het inhuwen in de familie Van Heeckeren betekende ook het inbrengen van tientallen charters die betrekking hadden op hun Zeeuwse bezittingen, met name in Noord- en Zuid-Beveland.

Deze charters zijn vele tientallen jaren onberoerd gebleven en zijn op bundeltjes en tezamen in een grote klepdoos (zoals het Rijksarchief in Gelderland die in 1900 en 1903 liet vervaardigen) weggestopt. De foto's die hier afgebeeld zijn bieden een laatste blik op deze vorm van berging. Binnen enkele weken behoort deze wanorde tot het verleden, en krijgt men meer inzicht in de verdeling van de nieuw drooggelegde en -gevallen landen op Beveland en Walcheren, waar de families Van Cats en Van Tuyll van Serooskerken in de 17e eeuw hun zaakjes regelden. Maar ook treffen we in het archief een transportakte aan uit 1544 van het intussen verdwenen kasteel Maelstede te Kapelle. Kortom, het is nooit saai met die huis- en familiearchieven.

Links een tekening van kasteel Maalstede te Kapelle door J. Vogel uit 1743.

Schulzenhof Aholt in Bocholt

The year is 2004, and one of the great barns of the former schulzenhof Aholt has been used as shop for garden supplies. The farm that for the first time has been mentioned in the thirteenth century has shown traces of 18th century walls, but on this side of the renovated storehouse are clearly only traces of later times.

Es ist das Jahr 2004, und einer der großen Scheunen des ehemaligen Schulzenhofes Aholt wird als Shop für Gartenartikel benutzt. Der Bauernhof, der zum ersten Mal im dreizehnten Jahrhundert erwähnt wurde hat noch Spuren aus dem 18. Jahrhundert, aber auf dieser Seite des renovierten Lagerhaus sind deutlich nur Spuren von späteren Zeiten vorhanden.
Het is het jaar 2004, en een van de grote schuren van het voormalige scholtengoed Aholt wordt gebruikt als winkel voor tuinbenodigdheden. Het boerenbedrijf dat hier voor het eerst in de dertiende eeuw wordt vermeld vertoont nog sporen van 18e eeuwse muren, maar aan deze gerestaureerde zijde van de voorraadschuur zijn duidelijk alleen sporen van latere tijd aanwezig.

Marriage gifts for the whole life

In the past society looked clear and simple. Daughters who had left their house received a trousseau and hoped for a good match with their life partner. Wealthy farmers' daughters in Westphalia did not only receive just a pile of linen with that, but also a matching oak wardrobe.
In this example we see the locker Bernhardine Aholt (1879-1965) in 1903 as a gift was given at the start of her marriage. A hand-carved piece with her ​​initials D.A. (Dina Aholt). The sample was 253 cm. high and 215 cm. wide. In modern homes, this would not even fit, but in the peasant homes of the past, this was no problem.

Foute spellen

Iedereen kent ze wel, handleidingen voor produkten die uit een andere taal zijn overgezet in het Nederlands. Het werkt bijna net zo lachwekkend als het programma Google vertalen. Je komt een eindje, maar ook weer niet.

Onlangs werd hier thuis een spel aangeschaft dat bedoeld was om de kennis van beginletters te vergroten door deze te linken aan een herkenbare afbeelding. Toegegeven, de prijs voor de educatieve spellendoos was gering. En dat had een signaal moeten afgeven. En jawel hoor, zie wat hier de Italiaanse spellenmaker voor de Nederlandstalige kleuter in petto had. Wij op onze beurt hadden het grut wat uit te leggen, maar het scheelt dat in de foute combinatie de 'V' in elk geval gehandhaafd kon worden.

Processen Hof van Gelderland

Het Hof van Gelderland was in de tijd dat het gewest nog erg autonoom was een instantie waar naast andere taken ook een breed scala van civiele of burgerlijke processen langs trokken. Tot dit soort van processen hoorden ook gezinstwisten, overspel, bigamie, huwelijksbeloftebreuk, bezwangering en andere frivoliteiten waar minstens één partij zich als slachtoffer beschouwde.

Het leed in dergelijke processtukken laat zich lezen als de moderne roddelblaadjes, en geeft daarmee aan dat het toen en nu weinig of geen verschil maken. Alleen de accenten lagen eeuwen terug wat anders. Soldaten waren berucht, net zoals kermistijd, edellieden of andere lieden met een hogere sociale statuur dan diegene waarmee zij in seksuele zin rommelden. Waar we nu misschien om kunnen glimlachen was toen bittere ernst. Om een voorbeeld te noemen volgens we hier de samenvatting in het kader van 'klein menselijk leed' aan de hand van een proces uit 1646 (Archief Hof 5230 nr. 47).
Franck Jansz, impetrant contra zijn vrouw Belichje Jans (van Benschop). Verzoek: echtscheiding.
Franck Jansz verklaart een man van eer en geweten te zijn. Zijn vrouw zou hem en hun twee kleine kinderen echter reeds tweemaal hebben verlaten om een lichtvaardig en onregelmatig leven te leiden. Ze zou met verschillende Fransen correspondentie hebben gehad en zelfs een zekere Fransman, genaamd Camon, trouwbeloften hebben gedaan. Die Camon logeerde bij Thomas Crauwel, vlakbij de Hulck. Nadat zij voor de tweede keer bij haar echtgenoot was weggegaan had Franck Jansz gemeend een nieuwe relatie te kunnen aangaan, en wel met zijn dienstmaagd Hendersken Henricks, die hem (rond mei 1645) een kind geschonken had en inmiddels zwanger was van het tweede kind. Volgens zijn eigen zeggen had hij zo gehandeld in de veronderstelling dat zijn vrouw niet meer in leven zou zijn nadat zij hem had verlaten. Hij vraagt toestemming tot echtscheiding om te kunnen hertrouwen.
Franck Jansz heeft het grootste deel van zijn leven gewoond in zijn geboorteplaats Benschop, en bezat wat land te Lopik. In 1636 woonde hij met zijn gezin in de herberg waar de Hulck uithing bij de Waterpoort te Wijk bij Duurstede. In 1644 woonde hij als herbergier te Renkum, maar korte tijd later op de Grebbedijk buiten Wageningen.
In haar verweer stelt Belichje dat zij weliswaar een keer (in 1635) was ingescheept voor een bezoek aan Benschop, waar haar broer woonde, en waar zij een eerzaam dienstmaagd was geweest van Gerrit Henricksz, maar dat was met volle instemming van haar man geweest, die haar bagage zelfs nog had helpen inschepen in het schip van Claes Dircksz van Wijck. Eenmaal teruggekomen was het huwelijk geen pretje meer geweest. Zo had haar man haar tenslotte met een mes achterna gezeten en daarbij gezworen haar hals af te snijden. Dat vormde voor Belichje de aanleiding om definitief te vertrekken. Daarvóór had zij al getracht wat huisraad te verkopen. Zo verklaarde op 22-2-1646 Dirck van Eck, burger en inwoner van Wijk, oud ca. 63 jaar, dat Belichje aan zijn vrouw gevraagd had om bv. een rode ketel van haar door te verkopen. Belichje meende daartoe gerechtigd te zijn, daar zij een bedrag van 10.000 gulden in het huwelijk had gebracht. Ook zij wenst thans ontbinding van het huwelijk en de helft der gezamenlijke bezittingen.
N.B.: Ooms van haar kinderen waren Jacob Jansz Groenevelt en Cornelis Jansz. Opgemerkt wordt dat bij de bevalling van de dienstmaagd Hendersken zekere Jenneken en Ermken Jans gehaald zijn en dat hen is verzocht de bevalling discreet te houden. Het kind is door beide in een kruitdoos ge-legd en begraven. De schout van Renkum heeft de doos doen opgraven, waarna de dienstmaagd op de vlucht is geslagen.

Familiewapens (2)

In het oude adellijke geslacht van Rhemen hebben gedurende de 17e en eerste helft van de 18e eeuw enkele familieleden zich opgeworpen tot de meest vooraanstaande Gelders-Overijsselse genealogen van hun tijd. Daar waar met name in het Sticht (Utrecht) de naam Booth een bekende klank had, was voor het oostelijk deel van Gelre en in het noorden grenzende Overijssel de naam Van Rhemen voor genealogisch onderzoek naar oude, meestal voorname, geslachten van belang.

Naast de vele (fragment)genealogieën bevindt zich in de collectie van Rhemen op het Gelders Archief ook een groot aantal wapentekeningen. Vaak in zwart-wit en schetsmatig, maar ook vaak ingekleurd en van geoefende heraldische tekenaars. We tonen hier twee voorbeelden van minder talentvolle tekenaars, zoals de beroemde 17e eeuwse tekening van de schele ridder op zijn bont versierde paard.
Maar we tonen ook een pagina uit een wapenboek waar aandacht is geschonken aan de dekkleden, maar waar het aan de kennis van de schildhoofden blijkbaar heeft ontbroken.

Familiewapens

De impact van familiearchieven richt zich doorgaans niet op de dragers van de familienaam die een conglomeraat aan stukken hebben nagelaten. Belangrijker is de fixatie van hun woongebied, hun economische belangen en het sociale en familiaire netwerk.

Bij adellijke geslachten zoals Van Brakell (waarvan het archief zich in het Gelders Archief bevindt) is bovendien het verzamelen van heraldisch-iconografische afbeeldingen van aangetrouwde families en de daar weer aan verwante geslachten altijd een dankbare hobby geweest. Zo zien we hier op het  afgebeelde contactblad een klein deel van de aanwezige ingekleurde familiewapens uit de genealogie Van Beaumont, door huwelijk verwant aan Van Brakell, en daarom ook aanwezig in het archief van de laatstgenoemde familie.

Heren en graven van Culemborg

Al vele jaren behoort het archief van de heren en graven van Culemborg tot de meest geraadpleegde archieven van het Gelders Archief. En terecht, want de families die eeuwenlang dit graafschap bezaten hadden ook talrijke bezittingen elders in Gelderland, Utrecht, Holland en Duitsland.

Macht en aanzien zorgden ook voor een talrijk nageslacht uit bastaardij. De mannelijke nakomelingen uit buitenechtelijke relaties konden vrij eenvoudig worden geplaats in allerlei regionale en plaatselijke bestuursfuncties, en menig genealogische onderzoeker werd daardoor bovendien een goede kans geboden om via de 'natuurlijke' weg het pad van de grafelijke afstamming te bereiken, en daarmee een bont scala van middeleeuwse vorstenhuizen, en jawel, ook van de nog steeds tot de verbeelding sprekende Karel de Grote.
Wat niet iedereen weet is, dat een gedeelte van het archief nooit is ontsloten. In 2011 is daarom een aanzet gegeven om een gedeelte van het ongeïnventariseerde archief in beeld te brengen. Het levert intussen mooie vondsten op, zoals de hier getoonde en in druk uitgegeven Almanach pour l'an de grace, met daarin de astrologische voorspellingen van de volstrekt onbekende wiskundeleraar François Commelet uit Bassigny (Champagne), van rond de helft van de 17e eeuw. De resultaten van de aanvullende inventarisatie van het rijke archief van de heren en graven van Culemborg zullen in het laatste deel van 2011 op internet terug te vinden zijn.

Movie Park in Bottrop-Kirchhellen

Dear followers. In Germany there is a moviepark, located in Bottrop-Kirchhellen. The Hollywood and other film-locations are incorporated there with a fun-park for everybody who has a positive link to the US. Watch a Shrek-film there, and you will be thrilled by a chair and sprankeled by rain and wind.

Binnenkort beschikbaar: de inventaris van het familiearchief Van Brakell. In 1905 is op een klein gedeelte van dit archief een toegang vervaardigd. Ruim een eeuw later zijn eindelijk de talrijke charters uit dit archief beschreven. Het gaat daarbij m.n. om het beheer van goederen in de Nederbetuwe (vooral Ravenswaaij en Rijswijk) en in het Land van Maas en Waal (Over- en Nederasselt). De informatie is te vinden in het Gelders Archief te Arnhem.

Links het ingekleurde familiewapen van Johanna van Beringen, dr. van Henrick van Beringen Pietersz en Margaretha van Steelandt Willemsdr, uit de 'Genealogie van de familie Van Schuijlenburch', door Jacob van der Lely van Oudewater, ca. 1820, aanwezig in het Familiearchief Van Brakell. De familie Van Schuijlenburch was als aangetrouwd gerelateerd aan Van Brakell. Deze laatste familie noemde zich vaak Van Brakell tot den Brakell. Een huis met toren en zaal in het Nederbetuwse Rijswijk, en leen van de heren en graven van Culemborg, waarvan helaas geen afbeelding is overgeleverd.

Johann Anton Martin Aholt, the man who left the rural life

Johann Aholt (1872-1941) was as a first-born child the inheritor of the mansion of Aholt in Bocholt, Germany. He broke with this tradition and let him pay-off with a 1000 Mark in 1905, when he had the opportunity to start a beer-trade in the city of Oberhausen. The farm came on his younger brother Heinrich Anton Aholt. Johann opened a 'Trinkhalle' and shows on this picture his miraculous transport-vehicle and the positive attention of several children and his help Alois Schmitz behind him on the engine.

The Aholt-beertrade in Oberhausen still exists. The descendants of Johann made the trade to a succes. Perhaps it was a good choice for Johann to leave the farm in Bocholt. Oberhausen in the Ruhrgebiet was part of the rising German industrial regions.

Gerrit Demmink, debater & lawyer in Michigan

His name is Gerrit Demmink and his roots are in Holland. Like many other Dutch families members of these Demmink-line made their home in the state of Michigan. There we find Gerrit Demmink, of Grandville in the Catalogue of the University of Michigan in the list of the college of literature, science and the arts. The man is at college a perfect debater and in 1923 he got his prize.

According to the Michiganensian of 1923 and years thereafter he was a member of the Delta Sigma Rho players club in the Michigan team, who played against teams from other American states in the middle-west.

Debating helped Gerrit in his law-study. We find him as a junior and later as senior-member of The Lawyers Club in Grand Rapids, and in 1929 he was a member of the memorial committee. Nearly a century later we memorize this man, here on this blog.

# Epiloog

De cursus is voorbij, het certificaat behaald en een beetje kennis van de internet-elementen toegevoegd aan de hersen-c-schijf. We gaan nu de naam en lay-out een beetje aanpassen aan de nieuwe omstandigheden en richten ons op het niet-cursus publiek. Wie nu gaat, die gaat, en wie nu komt is welkom. We gaan het eens bekijken wat hier vervolgens te melden valt.

Moberly facts on Aholt

The Moberly Monitor-Index of Jan. 30 1964 tells us about the death of Vincent Aholt. This paper is full of details about the place and family of this name. The quality of the scanned periodical is not very well, but you have to cope with that. This paper is avaliable on the paid version of Ancestry.com. It tells us about birth, accidents, death, remainder in hospitals, travelling to relatives etc.

Artists in the family: today Henriëtte Demmink

Henriëtte Constance Demmink, born Utrecht 13 jan. 1890, actress (diploma toneelschool 1910), declamatrice, member of Het Tooneel (1910-1911), the Koninklijke Vereniging Het Nederlandsch Toneel (from 1911), the Rotterdamsch Tooneel (from 1919) and the Nieuwe Nederlandsche Tooneel, † (unmarried) Laren 10 aug. 1984.
She is a member of the Schulten zu Aholte-branche with the familyname Demmink in the Netherlands.

Statistics all around. Here the Aholt name distribution of 2000. The frogs jump from Missouri to many other states in the US. Besides these, 8 Aholt soldiers joined the US Army in World War II, and there were 9 Aholt World War I US draft registrants out of 21 million total registrants.

The sound of scam, or # 24 Attention

Hello dear readers, it is a long time ago when Nigerian scammers, mostly working from internet-cafes in the West, make their victims a millionaire, after when the receivers make 'some' costs for the transfer of the inheritence of a family-member who died somewhere in Africa. This time I show you the death certificate of the non-existing James B. Ahoud. The man lived in a non existing-street in Kara (Togo), and now I am the happy inheritor of his 40% of 4,5 million American dollars. The other 60% is for the mysterious mister Komla, a barrister from Togo, who tries to involve me in this transaction. Look at the certificate, my dead mister Ahoud originates from Germany. Yes, I know that no one with the name Ahoud is a German civilian. Mister Komla, or thatever his name is, thinks he can fool the world. So dear followers, be aware of the 24-Dingen item in this meeting with the internet-world.

# 23 Evaluatie

Een leuke cursus loopt op zijn eind. Onderweg is vooral gesnoven aan diverse communicatiemiddelen, opslag- en verspreidingsmethodes. Vaak waren deze al bekend, maar soms nog verrassend nieuw. Bloggen en de wereld daarachter zijn mij wel bevallen. Commentaar geven op veel van die internet-toepassingen, het wel en wee van min of meer bekende websites analiseren, en daarmee een uitlaatklep biedend aan mijn (on)genoegen werd als prettig ervaren. De relatie met de archiefinstelling was niet altijd scherp te krijgen. Op enkele fronten kunnen bovendien deze instellingen nog grote vorderingen maken, zoals op You Tube (informatiefilms) en het intensiveren van het aantal Twitterberichten, vooral op strategisch interessante momenten (buiten de kantooruren dus).
De cursus leerde mij ook te gaan letten op mijn blog-statistieken. De bespreking van de voorafgaande 22 Dingen leverde me een absolute topper op met # 19 Genealogie 2.0. Maar op plek 2 tot en met 8 komen allemaal privé-berichten voor. Het lezen van cursusblogs is dus duidelijk niet voor het grote publiek, ook al had ik me al in april vindbaar gemaakt voor zoekmachines en had ik een maand eerder reeds mijn eigen handelingen in de statistieken stilgelegd.
Het is mij opgevallen dat enkele cursisten ook de moeite nemen om blogs van anderen te lezen. Dat er weinig op elkaar gereageerd wordt kan ik wel begrijpen. Het Dingen-traject is om allerlei redenen een slagveld vol achterblijvers gebleken. Op zich behoeft de cursus geen verandering. Wel is het zo dat de introducties tot de onderwerpen steeds getoetst moeten worden aan de actualiteit. 23-Archiefdingen was voor mij doorgaans instructief en een aangename manier om langs een aantal internetmogelijkheden te wandelen.

Artists in the family: today Natasja Ahout

No, the spelling is correct, Natasja is a member of the third branche of the Aholt-family. From 1723 to 1860 her family lived as Ahout in the Dutch capital of Amsterdam, and nowadays the descendants are living in the province of North-Brabant. Of course, just like cheese and windmills are cows a trademark of Holland. My distant cousin Natasja once painted these silly beasts, but not only them. She shows her artistic work here on her website, and also here on this slideshow.

Voice of the Middle Ages

In relation to this blog the genealogical information about the Aholt-family finishes with a picture of a charter from Febr. 18, 1462. The original remains in the archive of the Fürstlich Salm-Salm'sches Archiv in Anholt. If you want to try to transcribe this text, its about Esselen Schulte des hofes to Aholte.

Aholt-ancestors in Westfalen, Germany

Introduction

The first time that the name Aholt is mentioned is on the second day of April in the year 1243 in a charter of bishop Ludovicus of Münster when (in Latin) Hildebrandus de Aholte was named in a list of vessals. After that time it lasted till the year 1427 before we now a next person of this name. It was Bernd Schulten zu Aholte who owned the bishops mansion (farm) Aholt in the Bocholter-Feldmark, just outside the townwalls of Bocholt, in the period 1427-1460. This house is now situated at the Böggeringstraße in Bocholt. The name Aholt is a combination of two topographic elements. The ‘A’ refers to the river Aa (the Bocholter Aa, near Aholt called Heggenaa). ‘Holt’ means ‘holz’ (in German), ‘hout’ (in Dutch) and ‘wood’ (in English). In the middleages Bocholt was surrounded by many woods, so the link of A and holt to Aholt is easily made.

This name is in Germany unique. Everybody with this name, or the later variaties Ahold, Ahout and Ahoud, is a member of this single family. The problem was, that the owners of Aholt (always the first son) stopped with the death of Wesselus Schulten zu Aholte, in 1679. The children etc. of his inheriting daughter called themselves after the name of the house. All the descendents of this daughter are having their name in female line.
Hermanus Schulten, a younger brother of Wesselus above, moved to the rural suburb of Bocholt, called Herzebocholt, where he married the widow of the owner of the farm Demminck. Their descendents (nowadays) are named Demming (in Bocholt), Demmink (two lines in the Netherlands), Aholt (in Bocholt and Ochtrup), and, after exploring Internet and visiting your website: also Aholt in Missouri, USA. The fact that some members of the Demminck-line after a time renamed themselves in Aholt, is connected to a special story. In the first place are the descendents of Hermanus Schulten real male-descendents of the old family of Schulten zu Aholte. But this is not the most important reason of the renaming. The fact is, that in the inheritors-line of Wesselus occured a problem, when the inheritor died at the moment that his eldest son only was a few years old. In those days (18th century) it was not sure that someone managed to reach adultancy. So in that case the family of the younger line prepaired themself for taking over the ownership of the ancestorial farm Aholt. The young inheritor survived his childhood and married. The familybranche in Herzebocholt was in that case not needed, but some of their members never changed their Aholt anymore.

Short genealogy

I. Gerdt Schulten zu Aholte, citizen of Bocholt, Westphalia, mentioned on 18 nov. 1574, married N.N.

II. Gerdt Schulten zu Aholte, * ca. 1570/1580, ambtsscholte on the mansion of Aholt, outer citizen of Bocholt in the townpart of Hohenhorst (1614), † ca. aug. 1628, married N.N., † after 13 sept. 1628

III. Gerdt Schulten zu Aholte, * ca. 1600/1610, ambtsscholte on the mansion of Aholt (1628-1657), tenant of the township of Bocholt of the bridgetolls on the outgoing wares (1650), † in 1657, married N.N.
Children:

1. Wesselus Schulten zu Aholte.
Wesselus was the inheritor of the mansion of Aholt near Bocholt, in the Bocholter-Feldmark. He had a few sons who died in infancy. After his death in 1679, his second daughter Adelheidis inherited Aholt. She married in Bocholt in 1680 Antonius Ernsten and became of him 12 children. The eldest son: Wesselus Ernsten (also: Aholt) and his first male descendents became owners of Aholt. This branche is called Aholt, nowadays still most living in Bocholt. The second son: Gerardus Aholt (not Ernsten anymore!) is the founder of the familybranches Ahold (in Germany) and Ahout/Ahoud (in The Netherlands). The third son: Wilhelmus Aholt is founder of the branche Ahout (in Amsterdam, The Netherlands).
2. Johan Schulten (zu Aholte).
3. Herman Schulten, follows IVc.
4. Tilman Schulten, breadbaker in the Vieheklucht in Bocholt, † after 1672, married N.N., † after 1672.
No children.
5. Stine Schulten, married before 1654 Rotger Hegerinck,
Farmer on Hegerinck in the borough of Hemden (Bocholt).
6. Enneken (also: Jenneken, Elsken) Schulten, bapt. Bocholt 28 jan. 1657 Gerrit Stroband, cottonweaver in the Rawersklucht in Bocholt (1672), shopkeeper althere (1680).
7. Jenneken Schulten (von Ahlten), married Jan Tacke (Take(n), Schulten),
Owner of a half house in the Nieuwe Klucht in Bocholt, counceler of Bocholt.
8. Alheidis Schulten, married Bocholt 28 june 1665 Henricus Brömmelinck (Brömlinck), son of Henricus Brömmelinck and N.N.
IVc. Herman Schulten, married Bocholt 20 sept. 1676 Theodora (Dersken) Ubbinck, widow of Willem Demminck, farmer on Klein Demming in the borough of Herzebocholt (Bocholt).
From this marriage in Bocholt:
1. Wilhelmus Schulten, follows V.
2. Gertrudis Schulten (also: Schulte Aholt, Demming), bapt. 13 june 1677 (gemini), † before 28 may 1733, married Bocholt 10 febr. 1706 Wesselus Ernsten (also: Schulten; and after his second marriage: Aholt), bapt. Bocholt 9 april 1683, senior-scholte on Aholt, † Bocholt 19 march 1766, he remarried after 28 may 1733 Maria Elisabeth Stapelkamp.

V. Wilhelmus (Willem) Schulten (also: Demming), bapt. Bocholt 13 june 1677, farmer on Klein Demming in Herzebocholt, married Bocholt 12 nov. 1702 Wilhelmina Eeltinck, bapt. Bocholt 28 aug. 1672, dr. of Hendrich Ehltinck and Henrica Eelkinck.
From this marriage in Bocholt:
1. Joannes Henrich Demming, bapt. 16 sept. 1703, ‘filius primogenitus’, in 1749 living in the house of his brother Hermannus Demming.
2. Wesselus Demming, follows VIa.
3. Hermannus Demming (Schulten), follows VIb.
4. Johann Wilhelm Demming, bapt. 13 oct. 1710.
5. Anna Christina Demming, bapt. 14 oct. 1712.
6. Theodorus Anton Demming, bapt. 6 jan. 1715.

VIa. Wesselus Demming, bapt. Bocholt 19 oct. 1705, living in Herzebocholt nr 289, married Bocholt 17 may 1735 Henrica Hansen, bapt. Bocholt 6 nov. 1717, she remarried in 1756 Henrich te Passe.
From this marriage:
1. Wilhelmina Demming, bapt. Bocholt 24 april 1736, married Bocholt 18 nov. 1759 Joan Christoph Giessing.
2. Joannes Bernardus (also: Henricus) Demming, bapt. Werth 26 jan. 1738, † after 1749.

VIb. Hermannus Demming (also: Schulten), bapt. Bocholt 5 march 1707, living in Herzebocholt nr 288, married 1e Bocholt 19 sept. 1737 Joanna ten Holdt (also: ten Holder), born ca. 1719, outside Bocholt, † after 1749, married 2e Bocholt 1 jan. 1761 Margaretha Fischer, widow of Henrich Groß Wiele.
From the first marriage in Bocholt:
1. Wilhelmina Demming, bapt. 26 july 1739.
2. Joannes Wilhelmus Demming, bapt. 3 july 1742, † after 1778.
3. Hermannus Theodorus (Schulte Aholt) Demming, follows VIIa.
4. Bernardus Demming, born ca. 1746 (according to the Status animarum), † after 1749.
5. Theodorus Demming, bapt. 8 febr. 1750.
6. Joanna Gertrudis Demming, bapt. 10 sept. 1753.
From the second marriage in Bocholt:
7. Joannes Henricus Aholt (Demming), follows VIIb.
8. Joannes Franciscus Dorotheus Demming, bapt. 10 nov. 1764, † 23 dec. 1776.

VIIa. Hermannus Theodorus Schulte Aholt called Demming, bapt. Bocholt 6 april 1744, farmer in Wertherbruch, married Bocholt 5 may 1778 Wilhelmina Elting.
From this marriage in Wertherbruch:
1. Bernard Demming, follows VIIIa.

VIIIa. Bernard Demming, bapt. Wertherbruch 10 febr. 1790, farmer on Mensenborg in Herzebocholt nr 25, † there 14 aug. 1853, married 1e (outside Bocholt) Henrina (also: Henrica) Köster, born ca. 1790, † Herzebocholt 28 jan. 1830 (age 40 jr.), married 2e Bocholt 23 march 1830 Joanna Gries, bapt. Bocholt 25 aug. 1793, † 30 june 1847, dr. of Bernard Gries, farmer in Haldern (Rees), and Adelheid Schmeinck, married 3e Bocholt 28 sept. 1847 Johanna Gertrud te Passe, ged. Bocholt 13 jan. 1799, † 30 dec. 1872, dr. of Bernard Heinrich te Passe, farmer on Bökendarp in Lowick (Bocholt), and Anna Catharina Rodde.
From the first marriage:
1. Bernard Demming, born Werth 26, bapt. there 16 may 1818, married Werth 14 july 1852 Theodora Bruns, born Wertherbruch ca. 1821, dr. of Bernard Bruns and Maria te Hütte.
2. Johann Heinrich Demming, born Bocholt 17 jan. 1821, married NN.
3. Hermann Demming, born Bocholt 9 jan. 1823, † there 26 june 1840.
4. Adelheid Demming, born Bocholt 31 jan. 1827, married Haldern 6 july 1858 Wilhelm Symkes.
5. Wilhelmina Demming, born Bocholt 8 dec. 1829, † there 26 june 1830.
From the second marriage in Bocholt:
6. Henricus Demming, born 17 may 1831, † 8 april 1832.
7. Gertrud Demming, born 29 aug. 1832, married Helderloh 5 may 1860 Heinrich Blömer, from Haldern.
8. Heinrich Demming, geb. 8 march 1834, married Bocholt 12 july 1864 Johanna Schlütter.

VIIb. Joannes Henricus Aholt called Demming, ged. Bocholt 4 jan. 1761, farmer on Klein Demming in Herzebocholt, † there 14 nov. 1835, married Bocholt 1 aug. 1778 Anna Catharina Klein Büssing (Bösing), † 13 march 1836.
From this marriage in Bocholt:
1. Hermann Aholt, follows VIIIb.
2. Henricus Wilhelmus Demming (Demmink).
3. Joannes Theodorus Demming, bapt. 21 sept. 1782, † (as Joannes coloni Demming) 12 dec. 1782.
4. Anna Elisabeth Demming, bapt. 22 oct. 1783, † 2 dec. 1786 (or 7 dec. 1819).
5. Bernardina Demming, born ca. 1784 (outside Bocholt), † Wertherbruch 17 may 1867, married Cornelis Stevens, carpenter.
6. Joanna Gertrudis Demming, bapt. 20 nov. 1785.
7. Adelheidis Demming, bapt. 13 may 1787.
8. Adelheidis Demming, bapt. 28 april 1788.
9 Adelheidis Demming, bapt. 10 may 1789.
10. Joannes Theodorus Aholt.
11. Joannes Franciscus Demming (Demmink).
12. Joannes Demming, bapt. 19 oct. 1796.
13. Hendrina Demming, bapt. ca. 1802, † 7 jan. 1820.

VIIIb. Hermann Aholt, bapt. Bocholt 4 sept. 1779, farmer on Gebbinck Hasken in Hemden, † 23 june 1848, married 1e Bocholt 5 nov. 1822 Bernardina Hemmelberg (Himmelberg), † 9 juni 1830, dr. of Joan Bernard Himmel(s)berg, farmer near Gendringen (Holland), and Adelheid Schwiers, married 2e Bocholt 14 jan. 1832 Hermina Maria Böing (Boeing), bapt. Bocholt 27 sept. 1805, † 29 june 1836, dr. of Gerhard Boeing called Campe, farmer on Wüstnienhaus in Liedern nr 23, and Anna Giessing called Meteling.
From the first marriage in Herzebocholt:
1. Johann Heinrich Aholt.
2. Joann Franz Aholt, born 20 jan. 1825.
3. Joannes Aholt. The first Aholt in the state of Missouri, USA.
4. Hermann Aholt, born 21 nov. 1829.
From the second marriage in Bocholt:
5. Bernardina Aholt, born 13 dec. 1832, † Millingen in 1912, married Heinrich Dunkerbeck, born Raesfelt 12 febr. 1817.
6. Gerhard Aholt, born 14 april 1834, † 16 april 1834.
7. Anna Aholt, born 14 july 1836, married Bocholt 14 jan. 1865 O… Heinrich Meiermann, from Bocholt.
8. Adelheit Gertrud Aholt, born 2 may 1838, † 4 may 1838.

# 22 Mobiele toepassingen

Omdat de smartphone op ons lichaam wordt gedragen hebben we via een stelsel van bliebjes en andersoortige geluiden directe verbinding tot de meest gangbare media, zonder dat we daarvoor per se in de buurt van een PC of laptop hoeven te zitten. Tot aan de andere kant van de wereld kan ik binnen enkele momenten lezen welke reacties er op mijn blogs verschijnen. Gelukkig is er al voor mij nagedacht over het mogelijke nut voor archiefinstellingen om via apps en GPS het bedrijf en zijn inhoud via de foon onder de aandacht te brengen.

Het koppelen van GPS aan bv. archiefdocumenten, gebouwen en straatbeelden uit het verleden is een leuk idee. Nu al zie je, dat bedrijven via de bekende maps zich met een prikkertje op de kaart zetten, en dat fotografen de inspiratie hebben om vanuit allerlei standpunten objecten op beeld vast te leggen, al dan niet begeleid door nadere informatie. Een bekende app als Qype laat je op de foon een plaatsnaam invullen, waarna je allerlei handige info uit die plaats kunt oproepen. Als voorbeeld noem ik restaurants. Die krijg je in een lijstje, eventueel met een foto en recensies. Handig allemaal, althans voor zover je niet naar volmaaktheid streeft. Het linken van historisch materiaal aan de moderne kaart is een tijdrovende bezigheid. Het formaat van de beeldschermen op telefoons vraagt naast de inlaadtijd ook tijd voor meerdere malen inzoomen. Je moet dat geduld maar op kunnen brengen. Misschien moeten we hier maar besluiten met een practische tip voor de relatie telefoon & archief: de gemeente Arnhem heeft tot nu toe altijd geweigerd om de lokale historische centra op zijn bewegwijzering vanaf de stations te vermelden. Ik zou zeggen: dan maar een start gemaakt met een historische wandelroute tussen de beide gebouwen, vol met prikkertjes die de aandacht vestigen op al dat moois wat aan aan het einde van de route te vinden is.

# 21 Archief 2.0

De toekomst van archieven? De code 2.0 geeft al aan dat deuren gesloten gaan worden en nieuwe geopend. Tijd voor bezinning, onder inspiratie van emotievolle muziek van moderne componisten als Roque Banos, Amand Amar en Philippe Rombi even nadenken over wat de archievenwereld thans overkomt en wat de nabije toekomst voor beelden te zien zullen geven. Alle oude papperassen onder de scan, en leest u thuis maar lekker na. Tekeningen, kaarten, prenten en foto’s onder de scan, en via een korte toelichting hup op uw thuisscherm. De aanstormende electronische informatiestromen die we natuurlijk volstrekt niet doorgronden stoppen we weg in het grotendeels nog op te zetten E-depot. Klassieke archivarissen gaan thans massaal met pensioen. Ze nemen hun historisch-archivistische kennis mee naar huis. Latijn wordt opnieuw volstrekt dood verklaard, inventariseren wordt een flodderklus (of het moet stevig betaald worden), de wetenschappelijke kennis van medewerkers smelt weg als waterijsjes bij 30 graden. Over 10 jaar hebben alle archivarissen plaats gemaakt voor informatie-deskundigen die heerlijk volgens de begrippen van 2.0 kunnen stoeien. Ze zullen dan zoeken naar nieuwe uitdagingen, want de meest bevraagde archiefbronnen zijn dan online (zonder dat je dan naar hun paleografische kennis kunt vragen).

Studiezalen zijn nog maar mondjesmaat open (bij het Gelders Archief thans nog maar 3 dagen per week), de audiovisuele medewerkers zullen dan bijna alles hebben gescand, en hun activiteiten zullen dan op een veel lager pitje staan.
De moderne archivaris wenst natuurlijk serieus genomen te worden en houdt zich bezig met opwindende onderwerpen als: 'Naar een eigentijds driehoeksoverleg: het strategisch ketengericht informatieoverleg'. Dat is natuurlijk ook niet helemaal waar, want dat is maar een beperkte groep. De meerderheid van archivarissen die zich binnen de Nederlands-Vlaamse lobby op Archief 2.0 heeft verzameld gebruikt dit sociale medium een beetje als Hyves. Erger zelfs, want de meesten laten daar in letterlijke zin hun ware gezicht niet eens zien. Verder nu maar weer met wat inspirerende muziek van Frederic Talgorn.

Aholt in a commercial way

Hello there, my previous blog was in the first place about historical records - mostly genealogical - in the US-archives. Commercial aspects are often of a hilarious kind. So what do we find at Amazon.com? A street sign? Okay, a very cheep one.

Aholt Drive doesn't exist, but an Aholt Lane does: in Augusta, MO, where members of this family still live. Unique? No, in Bocholt Germany there is a Gerhard-Ahold-Strasse (street), called after a farmer who was member of the townboard as well, during the first half of the 20th century.

There is an official book about the Aholts in the US as well. Many statistics are included, but no real names. And commercial America presents you something more, the non-existing drink called Aholt Beer. The clock indicates that you have to hurry home.

The Aholt mug (in Holland we call that 'mok') is esthetically horrible. And who wants to drink from this?

# 20 Footnote

Amerikaanse archiefbronnen worden op deze site op een heldere en prettige manier aangeboden. Lekker downloaden is doorgaans voorbehouden aan betalende abonnees en het ‘sociale’ aspect zit hem hierin dat men aan vermelde namen en gebeurtenissen foto’s en verhalen kan toevoegen. De interface bij dit alles is werkelijk prachtig te noemen en het almaar ter beschikking komende materiaal blijft verlokken om de site regelmatig te blijven controleren op nieuwe updates.

Tot zover het positieve verhaal. Dan het volgende. In de introductie tot dit ‘ding’ wordt gesteld dat genealogen met Amerikaanse roots Footnote het werk kan vereenvoudigen, en dat de kans groot is dat ook één van ‘jouw’ voorvaderen daarin zijn sporen heeft nagelaten. De schrijfster van dit stuk dat op de algemene pagina van 23-dingen gepubliceerd is, slaat de plank een beetje mis. Al zou iemand zelf of diens (voor)vader een Amerikaan zijn, dan liggen de roots uiteindelijk toch echt binnen een paar generaties ergens buiten de VS, of er moeten hier indianen worden bedoeld. De Amerikaan zoekt in Footnote op naam en tracht naast het vinden van verwanten in zijn eigen land de persoon te vinden die ooit de grote oversteek heeft gemaakt. Want dan wordt hem/haar duidelijk waar de roots liggen.
Van de indicering van met name de US census van 1930 is veel werk gemaakt. Wie echter een naam invoert krijgt bovendien te maken met veel hits die naar gescande documenten leiden. Proef op de som: (men raadt het al) ik vul Aholt in, met als gevolg 849 hits. Zozo, dat gaat goed zou je denken, maar dat valt tegen. De census-records kloppen doorgaans wel, maar de scans van kranten en andere stukken leveren niet de gewenste resultaten op. Want wie het document opent leest bv. ‘A. Holtz’, ‘Abgeholt’ en ‘whole’. En als ik de naam Demmink invul is het eerste wat ik in werkelijkheid tegen kom: ‘Dimmick’. Dat OCR-verhaal van eerder blijft dus van kracht. Ik schat in dat van mijn 849 Aholt-hits er ongeveer 150 kloppen. Zoiets heet een povere score te zijn, zeker als je bedenkt hoe lang je bezig bent om die 849 verwijzingen te controleren.

Wat Amerikaanse bronnen voor genealogie betreft kan Footnote nog lang niet tippen aan de site van Ancestry, waar de naam Aholt (net zo onrealistisch) bijna 7000 keer voorkomt in een bestand van (naar eigen zeggen) meer dan 6 miljard gescande documenten. De kracht van Footnote ligt voorlopig meer op andere terreinen van de nationale geschiedenis van de VS.

Birthday - verjaardag

19 mei: verjaardag van een moeder die alleen nog in de herinnering leeft. Een vermelding op internet zou ze wel bijzonder hebben gevonden. Vandaar met een foto erbij uit het begin van de jaren '60. Jantje (Ans) van Ooijen (1924-2005).

# 19 Genealogie 2.0

Genealogie is een dankbaar item op internet, en kent vele toegangen tot allerlei databases waarin een familienaam in een of andere historische context in een archiefbron vermeld wordt. De genealoog zoekt in de eerste plaats namen die tot zijn/haar interessegebied behoren, en in de tweede plaats de historische omstandigheid waarbinnen de gezochte naam voorkomt. Archiefdiensten en wetenschappelijke of gespecialiseerde instellingen leveren doorgaans betrouwbare, want deskundige en gecontroleerde gegevens aan. Naast het grote aantal particuliere pagina’s die genealogische informatie verschaffen zijn er ook tal van grote spelers op internet actief. Mijn ervaringen met een stel daarvan laat ik hier de revue passeren. Voorop de Nederlandse.
Familieband.nl is een nuffige bron met een kleine database, gericht op Nederland en helaas ook een beetje op sensatie. Want wat doet in hemelsnaam de rubriek ‘familie van een ster?’ ertoe. Het is toch in de praktijk zo dat je eigenlijk nooit familie wilt zijn van iemand die in de ‘blaadjes’ wordt genoemd? Op kwaliteit wordt niet gelet en het moet vooral gezellig zijn. Kortom: een site in de marge, en niet meer dan dat.

Verwant.nl is sinds januari van dit jaar uit de lucht. Vreemd dus, waarom deze binnen het kader van deze cursus nog wordt genoemd. De Duitse zuster Verwandt.de bestaat nog wel, en biedt nog steeds die grafisch leuke optie om het naamsvoorkomen (germanisme) in de Kreisgebiete in beeld te brengen. Kan dus niet nalaten om het voorbeeld van mijn Ahold-tak hier te laten zien.
Stamboomforum.nl en Genealogieonline.nl zijn produkten van de zeer gedreven Nederlander Bob Coret. Wie iets te publiceren heeft en zelf niet erg handig is met het bouwen van een website kan makkelijk en gratis bij hem terecht. Persoonlijk vind ik de presentatie van genealogieën (feitelijk gezinspagina’s) op die site een gruwel en stoor ik me aan flauwekul-gegevens die je erbij kado krijgt, met name de tijdrekenkundige wetenswaardigheden die aan een genealogische bijdrage worden gekoppeld (‘historische context’) en opgeblazen begrippen als: ‘afbeeldingengalerij’ en ‘afbeeldingenmuur’. De laagdrempeligheid is aan de ene kant prettig voor de gebruiker, maar geeft je als serieuze onderzoeker ook permanent het gevoel dat je beducht moet zijn voor het aanbod van foutieve informatie. Er wordt gebruik gemaakt van wat onbenullig aandoende genealogie-software, waardoor gedoopten vaak worden aangeduid als ‘geboren’ op die datum, en van lieden waarvan geen overlijden bekend is moet per se toch iets vermeld worden. Zo staat in dergelijke gevallen bij 17e-18e eeuwse voorouders bijna plechtig vermeld dat deze (inmiddels) overleden zijn, jawel. Het forum geeft bovendien duidelijk aan dat dit bij uitstek het terrein van de amateuronderzoeker is.

Geni.com is naast het Angelsaksische karakter een site die grafische overzichten mooi in beeld brengt. Aanbod en kwaliteit zijn daarentegen matig te noemen, en het is oppassen met de informatievoorziening door Amerikanen. Als opeenvolgende generaties in Nederland dezelfde voornaam dragen, slaat de Amerikaan nogal eens op hol. Hij gaat dan lieden benoemen als: ‘Jacob van der Meulen III’.

De site van Familysearch.com heeft de Mormonen die hier eigenaar van zijn een slechte naam bezorgd. De database is indrukwekkend en gratis, en is ook jarenlang een toonaangevende bron voor stamboomonderzoekers geweest maar de informatie is ronduit miserabel van kwaliteit. Het is een bekend feit dat het de slecht voorbereide en paleografisch en historisch amper onderlegde aanhangers van deze kerk waren die, na jaren in de VS te hebben gewoond, in de gelegenheid werden gesteld om op beloning van een gratis retourvlucht weer eens verwanten in het vaderland te kunnen bezoeken, in ruil voor een aantal weken en plaatselijk uit te voeren verfilmings- en indiceringsactiviteiten ten behoeve van hun kerk. Dat er tegenwoordig oproepen geplaatst worden om aan de doorstart van het indexeringsprogramma van Familysearch mee te werken is zowel begrijpelijk als nuttig. Maar of de betrouwbaarheid van de gegevens daarmee sterk verbeterd zullen gaan worden is maar sterk de vraag.
Ancestry.com is vooral op de Amerikaanse bronnen gefixeerd. Lekker commercieel, want niets is gratis, maar daarom nog niet van onnut voor onderzoek in de VS. Het is een beetje schrikken met die Amerikaanse bronnen. Mooie diep uitgesleten archieftypes zijn niet aan de orde. Men moet het in de eerste plaats doen met de zgn. federal census, een belastingregistratie die vanaf ca. 1850 tot 1930 ongeveer om de tien jaar werd bijgehouden. Voor een burgerlijke stand zoek je vergeefs. Als je geluk hebt hebben Amerikanen in op Europese leest geordende plaatsen en regio’s gewoond, waardoor parochieregisters uitkomst kunnen bieden. Maar de demografische ontwikkelingen in deze grote regio zorgen voor veel witte plekken in de kennis van leven en activiteiten van de vele avonturiers en hun aanhang. Ancestry biedt naast vele andere mogelijkheden een leuke optie met gescande (historische) kranten. Het weinig accurate OCR-procedé zorgt echter ook voor een groot aantal ‘missers’. Op dit moment heb ik bij deze firma een abonnement lopen, dus als er gegadigden zijn voor een naar de VS afgedwaalde naam, meldt het mij maar. Dan zal ik kijken of ik Amerikaanse info boven water kan krijgen.

Het Gelders Archief heeft wat betreft het aanbod van primaire genealogische informatie op internet te maken met actieve mededingers zoals genealogiedomein.nl dat zich met name op de Achterhoek richt en zich zelfs met transcribering van secundaire bronnen bezig houdt. In de loop van 2011 zullen een groot aantal dtbl-registers uit het Gelders gebied door het Gelders Archief op internet worden geplaatst, waardoor de achterstand die deze dienst ten opzichte van een aantal collega-diensten heeft opgelopen m.b.t. de beschikbaarstelling van genealogische bronnen voor een belangrijk deel wordt ingelopen. Hoe deze informatie in beeld zal worden gebracht is mij op dit moment nog niet bekend.