Het zal niemand zijn ontgaan dat na ruim een eeuw de Nederlandse monarchie weer eens zal worden ingevuld door een koning. Niemand in ons land heeft daar ervaring mee, en denkende aan wat over de eerste drie koningen Willem bekend is, is het ook niet verwonderlijk dat de huidige kandidaat zich niet heeft laten verleiden om zijn naam aan dat rijtje toe te voegen.
Ooit was Nederland bedekt met een aantal min of meer autonoom regerende vorsten. De hoogste in rang trof men aan in Gelderland. Daar fungeerde de Egmond-dynastie op het hoogtepunt van haar bestaan als hertog van Gelre en graaf van Zutphen. Het bijbehorende gebied bestond voor een groot deel uit het huidige Gelderland, aangevuld met delen van Limburg en het aansluitende Duitse grondgebied. Gelderland was daardoor zelfs een niet onaanzienlijke politieke factor in de Europese machtenspel.
Dit laatste woord geeft de sfeer al aardig weer van wat we van het soort heersers uit de late middeleeuwen kunnen verwachten. Als meest markante vorst komt Karel van Gelre (1467-1538) in aanmerking. Zijn praalgraf en zijn door een beeld gedragen harnas in de Eusebiuskerk te Arnhem duiden op zijn belang in de geschiedenis van het gewest.
Alle kenmerken van een koningshuis als die van de Oranjes waren hier aanwezig, en werden zelfs op meerdere terreinen ruimschoots overtroffen. De man had zeker zes kinderen bij minstens vier verschillende loslopende vrouwen, maar zijn huwelijk leverde niets op. Daarnaast was hij steeds in geldnood wegens een groot aantal oorlogen tegen zijn buitenlandse buren, maakte en verbrak hij net zo makkelijk weer verdragen, verbleef hij enige tijd in ballingschap, was hij mede door zijn krijgsheer Maarten van Rossum een redelijk succesvol strateeg en was hij daarnaast zeer betrokken bij de regeling van een goede waterhuishouding binnen het gewest en stond hij tolerant tegenover religieus andersdenkenden.
Zijn handtekening: ‘Charles’ was opvallend, en daarom blijkbaar ook een gewild object. Een lid van de familie Schimmelpenninck van der Oye kocht ooit op een veiling een aantal stukken waar deze handtekening van de hertog op stond. Een van die stukken (die zolang het Schimmelpenninck-archief niet is bewerkt, ook nog niet voor publiek beschikbaar is) betrof het hier getoonde document uit 1496. Daarin verklaart Karel dat hij zijn bastaard-broer Reyner van Gelre voor de rest van diens leven een jaarlijkse uitkering van 150 gulden schonk. Vijf jaar na zijn dood verloor Gelre voor altijd haar zelfstandigheid.
Het is woensdagochtend 13 februari 1935. In het Gelderse Hengelo luiden de klokken van de katholieke kerk. Naast het café-restaurant De Kroon wordt de kist met het lichaam van Cécile gravin Dumonceau, de gewezen weduwe van Henri baron Schimmelpenninck van der Oye door een aantal boeren op een platte kar geschoven; op eigen verzoek wel te verstaan, want zo liet ze zien dat ook zij maar een eenvoudig mens was geweest. De dragers zijn herkenbaar aan hun blote hoofden. Daarachter hebben zich een aantal kinderen en aangetrouwden geschaard met een select gezelschap van andere vertegenwoordigers van de adel. Deze lieden hebben voor dit soort gelegenheden uiteraard een cilinderhoed tot hun beschikking. Je kunt het bepaald een mannengezelschap noemen.
Voor zover er vrouwen aanwezig zijn staan deze wat dociel op de achtergrond. Een file van oldtimers vormt een lang lint tussen café en kerk. Een groepje plaatsgenoten slaat het niet alledaagse tafereel gade. Op de bok herkennen ze hun aller G. Ensink, de koetsier van de familie. Wat verder opvalt is, dat enige vorm van ‘kleur’ ontbreekt. Dat heeft niet alleen met de ouderdom van de foto te maken, maar de overledene wenste ook geen enkel bloemstuk op deze kille winterdag.
Dat Cécile binnen deze kleine woongemeenschap ter aarde besteld wenste te worden had te maken met het feit dat zij daar sinds 1926 eigenaresse was van de buitenplaats ’t Regelink. Hier op een foto van Albert Speelman uit 2003 te zien.
Bij het uitgaan van de rouwdienst zien we dames in bont en meer naar voren drie mannen die met een kruisje gemarkeerd zijn. Links en rechts zijn Cécile’s zonen Felix en Henri Schimmelpenninck van der Oye, en in het midden hun zwager Eduard van Hövell tot Westerflier en Wezeveld. De dragers voor hen betreffen boeren uit de naaste omgeving van ’t Regelink. De man die voor de baar loopt is de familieknecht Anton Molendijk, die voor de gelegenheid in livrei gekleed gaat.
Dit alles betreft een greep uit het familiearchief Schimmelpenninck van der Oye (blok 0483), voorlopig inv.nr. 218; in het Gelders Archief. Dit archief zal waarschijnlijk eerst in 2014 geraadpleegd kunnen worden.
