maandag 16 mei 2011

# 19 Genealogie 2.0

Genealogie is een dankbaar item op internet, en kent vele toegangen tot allerlei databases waarin een familienaam in een of andere historische context in een archiefbron vermeld wordt. De genealoog zoekt in de eerste plaats namen die tot zijn/haar interessegebied behoren, en in de tweede plaats de historische omstandigheid waarbinnen de gezochte naam voorkomt. Archiefdiensten en wetenschappelijke of gespecialiseerde instellingen leveren doorgaans betrouwbare, want deskundige en gecontroleerde gegevens aan. Naast het grote aantal particuliere pagina’s die genealogische informatie verschaffen zijn er ook tal van grote spelers op internet actief. Mijn ervaringen met een stel daarvan laat ik hier de revue passeren. Voorop de Nederlandse.
Familieband.nl is een nuffige bron met een kleine database, gericht op Nederland en helaas ook een beetje op sensatie. Want wat doet in hemelsnaam de rubriek ‘familie van een ster?’ ertoe. Het is toch in de praktijk zo dat je eigenlijk nooit familie wilt zijn van iemand die in de ‘blaadjes’ wordt genoemd? Op kwaliteit wordt niet gelet en het moet vooral gezellig zijn. Kortom: een site in de marge, en niet meer dan dat.
Verwant.nl is sinds januari van dit jaar uit de lucht. Vreemd dus, waarom deze binnen het kader van deze cursus nog wordt genoemd. De Duitse zuster Verwandt.de bestaat nog wel, en biedt nog steeds die grafisch leuke optie om het naamsvoorkomen (germanisme) in de Kreisgebiete in beeld te brengen. Kan dus niet nalaten om het voorbeeld van mijn Ahold-tak hier te laten zien.
Stamboomforum.nl en Genealogieonline.nl zijn produkten van de zeer gedreven Nederlander Bob Coret. Wie iets te publiceren heeft en zelf niet erg handig is met het bouwen van een website kan makkelijk en gratis bij hem terecht. Persoonlijk vind ik de presentatie van genealogieën (feitelijk gezinspagina’s) op die site een gruwel en stoor ik me aan flauwekul-gegevens die je erbij kado krijgt, met name de tijdrekenkundige wetenswaardigheden die aan een genealogische bijdrage worden gekoppeld (‘historische context’) en opgeblazen begrippen als: ‘afbeeldingengalerij’ en ‘afbeeldingenmuur’. De laagdrempeligheid is aan de ene kant prettig voor de gebruiker, maar geeft je als serieuze onderzoeker ook permanent het gevoel dat je beducht moet zijn voor het aanbod van foutieve informatie. Er wordt gebruik gemaakt van wat onbenullig aandoende genealogie-software, waardoor gedoopten vaak worden aangeduid als ‘geboren’ op die datum, en van lieden waarvan geen overlijden bekend is moet per se toch iets vermeld worden. Zo staat in dergelijke gevallen bij 17e-18e eeuwse voorouders bijna plechtig vermeld dat deze (inmiddels) overleden zijn, jawel. Het forum geeft bovendien duidelijk aan dat dit bij uitstek het terrein van de amateuronderzoeker is.
Geni.com is naast het Angelsaksische karakter een site die grafische overzichten mooi in beeld brengt. Aanbod en kwaliteit zijn daarentegen matig te noemen, en het is oppassen met de informatievoorziening door Amerikanen. Als opeenvolgende generaties in Nederland dezelfde voornaam dragen, slaat de Amerikaan nogal eens op hol. Hij gaat dan lieden benoemen als: ‘Jacob van der Meulen III’.

De site van Familysearch.com heeft de Mormonen die hier eigenaar van zijn een slechte naam bezorgd. De database is indrukwekkend en gratis, en is ook jarenlang een toonaangevende bron voor stamboomonderzoekers geweest maar de informatie is ronduit miserabel van kwaliteit. Het is een bekend feit dat het de slecht voorbereide en paleografisch en historisch amper onderlegde aanhangers van deze kerk waren die, na jaren in de VS te hebben gewoond, in de gelegenheid werden gesteld om op beloning van een gratis retourvlucht weer eens verwanten in het vaderland te kunnen bezoeken, in ruil voor een aantal weken en plaatselijk uit te voeren verfilmings- en indiceringsactiviteiten ten behoeve van hun kerk. Dat er tegenwoordig oproepen geplaatst worden om aan de doorstart van het indexeringsprogramma van Familysearch mee te werken is zowel begrijpelijk als nuttig. Maar of de betrouwbaarheid van de gegevens daarmee sterk verbeterd zullen gaan worden is maar sterk de vraag.
Ancestry.com is vooral op de Amerikaanse bronnen gefixeerd. Lekker commercieel, want niets is gratis, maar daarom nog niet van onnut voor onderzoek in de VS. Het is een beetje schrikken met die Amerikaanse bronnen. Mooie diep uitgesleten archieftypes zijn niet aan de orde. Men moet het in de eerste plaats doen met de zgn. federal census, een belastingregistratie die vanaf ca. 1850 tot 1930 ongeveer om de tien jaar werd bijgehouden. Voor een burgerlijke stand zoek je vergeefs. Als je geluk hebt hebben Amerikanen in op Europese leest geordende plaatsen en regio’s gewoond, waardoor parochieregisters uitkomst kunnen bieden. Maar de demografische ontwikkelingen in deze grote regio zorgen voor veel witte plekken in de kennis van leven en activiteiten van de vele avonturiers en hun aanhang. Ancestry biedt naast vele andere mogelijkheden een leuke optie met gescande (historische) kranten. Het weinig accurate OCR-procedé zorgt echter ook voor een groot aantal ‘missers’. Op dit moment heb ik bij deze firma een abonnement lopen, dus als er gegadigden zijn voor een naar de VS afgedwaalde naam, meldt het mij maar. Dan zal ik kijken of ik Amerikaanse info boven water kan krijgen.
Het Gelders Archief heeft wat betreft het aanbod van primaire genealogische informatie op internet te maken met actieve mededingers zoals genealogiedomein.nl dat zich met name op de Achterhoek richt en zich zelfs met transcribering van secundaire bronnen bezig houdt. In de loop van 2011 zullen een groot aantal dtbl-registers uit het Gelders gebied door het Gelders Archief op internet worden geplaatst, waardoor de achterstand die deze dienst ten opzichte van een aantal collega-diensten heeft opgelopen m.b.t. de beschikbaarstelling van genealogische bronnen voor een belangrijk deel wordt ingelopen. Hoe deze informatie in beeld zal worden gebracht is mij op dit moment nog niet bekend.

4 opmerkingen:

23 Dingen zei

Ik heb de link naar Verwant aangepast. Dat is nu opgegaan in MyHeritage.com

Zeer uitgebreid inhoudelijk verslag, Wilfried. Ik denk een hele mooie aanvulling op de tekst. Ik hoop dat mijn attendering op twitter je wat extra bezoekers zal opleveren ;-)

Bob Coret zei

Bedankt voor de feedback omtrent Genealogie Online. Ga eens nadenken of ik begrippen wat kan aanpassen.

Omtrent de presentatie zijn de gezinspagina's de basis. Daarnaast kunnen auteurs ook "startpunten" definiëren, zoals proband of stamvader/stammoeder, waar dan een rapport van wordt gemaakt. Ook kan de auteur zelf "free format" verhalen toevoegen. Een publicatie waar deze beide vormen goed zichtbaar zijn is bijv. Genealogie Altena.

omajak zei

Wat een aardig aanbod van je om mijn overzeese stamboom uit te zoeken! Het betreft een zeer kinderrijk gezin dat net voor de oorlog naar Ioha is geëmigreerd. Na de oorlog, toen iedereen er in Nederland sjofeltjes gekleed bijliep, sprong ons gezin er qua uiterlijk zichtbaar vrolijk bovenuit dankzij de veelvuldig toegezonden kledingkisten vol moois. Omdat deze kleding die van bijzonder goede kwaliteit was van de oudste op de jongste overging zonder dat je kon zien dat het gedragen was, begon het bij het vijfde zusje een beetje uit de mode te raken. Die wilde daardoor niks meer met deze familie te maken hebben. Zodoende is het contact wat verwaterd.
Welke gegevens heb je nodig?

Wilfried zei

Tuurlijk wil ik voor je nagaan wat ik van je overzeese familie kan vinden. Alleen rekening mee houden dat het tamelijk recente aangelegenheden zullen zijn, waar zelfs de Amerikaan enige privacybescherming hanteert. Alles wat je van de familie weet kun je me per mail toesturen: gelriae et gmail punt com.